Ana Sayfa

Finans Sektörünün Toplumsal Faydasızlığına Eleştirel Bakış

1 dk okuma

Cory Doctorow, yıl sonu tatiline girmeden önce, John Lanchester'ın London Review of Books'taki "For Every Winner A Loser" başlıklı makalesini keşfetti. Bu makale, Gary Stevenson'ın "The Trading Game" ve Rob Copeland'ın "The Fund" adlı kitaplarını inceliyor ve finans sektörünün toplumsal faydasızlığını çarpıcı bir şekilde ortaya koyuyor. Lanchester'a göre, finans sektörünün temel görevi genellikle "sermaye tahsisi" olarak düşünülse de, yani yatırımcıların paralarını yeni veya mevcut işletmelerin büyümesi için kullanmak olsa da, bu durum uzun zamandır geçerliliğini yitirmiştir. Günümüzde bankacılık faaliyetlerinin yalnızca %3'ü, mal ve hizmet üretimiyle uğraşan firmalara ve bireylere kredi vermekten oluşmaktadır.

Finansal faaliyetlerin geri kalan %97'si ise temelde bir tür kumar olarak tanımlanıyor. Stevenson'ın bir çiftçinin mango hasadını örnek verdiği senaryo bu durumu mükemmel bir şekilde açıklıyor: Çiftçi, hasadını gelecekteki bir tarihte belirli bir fiyattan bir aracıya satar. Bu aracı, bir hava durumu söylentisi üzerine fiyat artışı bekleyen başka bir satıcıya, o da uluslararası bir spekülatöre satar. Ardından, piyasa trendlerine oynayan "momentum trader"lar ve onlara karşı oynayan "contrarian trader"lar devreye girer. Fiyatlar söylentilerle inip çıkar, kısa pozisyonlar açılır ve kapanır. Tüm bu işlemler zinciri, mango hasadının gerçek değerinden bağımsız olarak, aracıların ve spekülatörlerin kâr etmesini sağlar.

Bu karmaşık işlem ağı, üretilen malın gerçek değerine veya toplumsal faydaya doğrudan katkıda bulunmadan finansal sistem içinde büyük miktarda para transferi yaratır. Makale, finans sektörünün büyük bir kısmının, gerçek ekonomiye değer katmak yerine, kendi içinde dönen spekülatif işlemlerle meşgul olduğunu ve bu durumun toplumsal kaynakların yanlış tahsisine yol açtığını vurguluyor. Bu, finansın "kendi kendini yalayan bir dondurma külahı" gibi çalıştığı, yani kendi varlığını sürdürmek ve zenginleştirmek için var olduğu eleştirisini getiriyor.

İçgörü

Finans sektörünün büyük bir kısmının, sermaye tahsisi yerine spekülatif işlemlerle meşgul olarak gerçek ekonomiye değer katmakta yetersiz kaldığını gözler önüne seriyor.

Kaynak