“Din” kavramının insanlık tarihi kadar eski olduğu yaygın bir kanı olsa da, aslında bu modern ve karşılaştırmalı anlamıyla 17. yüzyıla kadar tam olarak yerleşmemiştir. Antik Akdeniz, klasik Çin veya Kolomb öncesi Mezoamerika'da tanrılar, tapınaklar ve ritüeller bulunsa da, günümüzdeki “din” kavramına tam olarak karşılık gelen bir terim mevcut değildi. Örneğin, Romalıların “religio” anlayışı, daha çok kurallara titizlikle uyma veya vicdani sorumluluk anlamına geliyordu ve ibadet pratiklerini de kapsıyordu. Ancak bu pratikler, kamusal yaşamdan, sivil görevlerden veya aile geleneklerinden ayrı, özel bir alan olarak görülmüyordu. Romalılar, karşılaştıkları yabancı kültleri kendi kült yaşamlarının farklı versiyonları olarak değerlendiriyor, bunları evrensel bir “din” kategorisinin örnekleri olarak sınıflandırmıyorlardı.
Roma İmparatorluğu resmi olarak Hristiyanlığı benimsedikten sonra bile, “dinler” kavramı bugünkü anlamıyla kullanılmıyordu. 4. yüzyılda Lactantius'un “gerçek din” (vera religio) ile “sahte dinler” (falsae religiones) arasındaki ayrımı, doğru ibadeti yanlış ibadetten ayırmak amacını taşıyordu; farklı, kendi içinde kapalı sistemleri karşılaştırmak için değildi. Geç antik çağ Hristiyanları kendilerini birçok dinden birine sahip olarak değil, gerçeğe sahip olarak görüyorlardı.
Modern “din” kategorisine ulaşmak için, tamamlayıcı bir “seküler” alana ihtiyaç duyulduğu düşünülmektedir. Bu nedenle, kelimenin modern, karşılaştırmalı anlamı ancak 17. yüzyılda, Avrupa Hristiyanlığının hem parçalandığı hem de keşifler ve fetihler yoluyla yabancı dünyalarla yüzleştiği bir dönemde sağlam bir şekilde kuruldu. Din, hukuk ve siyasetten izole edilebilecek özel bir alan olarak tasavvur edilmeye başlandığında bile, antik ve Avrupalı olmayan kültürlerle etkileşim, “gerçek din”in ne olduğu üzerine derinlemesine düşünmeyi zorunlu kıldı. Bu süreçte Avrupalılar, diğer kültürlerde Hristiyanlığa benzer unsurları, özellikle de Protestanlığa özgü ögeleri aramaya başladılar.
Din kavramının sanıldığı gibi kadim değil, modern bir yapı olduğunu kavramak, inanç sistemlerine ve kültürlerarası etkileşime bakış açımızı temelden değiştiriyor.